مقدمه
سخن در تجسم لیلة القدرو تمثیل فضایل فرشته در صورت انسان است. آنكه دختر و مادر، براى پیامبر(صلى الله علیهوآله)بود، و كوثرى در جریان براى كوباندن تكاثر.
او كه آزادى و آزادگىرا به ما آموخت و درس صبر و پایدارى در برابر جور داد.
او كه افزون بر گفتارمنطقى و پشتیبانى از گفتگوهاى علمى، به موقع فریاد و هیبت الهى داشت.
او كه شهادت را نه درشعار بلكه در عمل استقبال كرد و ستم و ستمگر را قابل گفتگو ندانست.
همو كه تنها اسوه نبلكه اسوه ن و مردان بود.
او تجسم كمالات انسانىبود و برخوردار از بالاترین شایستگیهاى آدمى. همو كه مقامش عصمت كبرى است و بزرگترینشافعه روز جزا.
بالاترین ستمها براى اوغصب وصایت بود و مهم ترین اقدامش احقاق حق.
زهرا(علیها السلام) وجودشنشانه راه است و با على(علیه السلام)بودنش، نشانه همه چیز. ولى او تنها به این قناعتنكرد، كه براى حقانیتش اقدام ها كرد و به مهاجر و انصار اتمام حجت نمود.1
در این گفتار كوتاه برآنیم تا فاطمه(علیها السلام) را در كلام خداوند جستجو نماییم. چون ما انسانهاى خاكىقادر به بر شمارى فضایل او نیستیم براى همین در لابلاى كلام الهى به جستجوى زهراء(علیهاالسلام)مى رویم.
فضیلت
فضیلت خلاف رذیلت و نقصانبه معناى برترى و داراى درجات و مقامات بلند است.2 و به معناى برترى شخصیتى، اخلاقى و روحى است.3
امّا اینكه فاطمه(علیهاالسلام) داراى فضایل بى شمارى است، تردیدى وجود ندارد، و مى توان آنها را به سه دستهكلى تقسیم كرد:
1 ـ فضیلت هاى فردى حضرت زهرا(علیها السلام (
فضیلت دانش وافرداشتن.
فضیلت احراز مقام مجاهدتدر راه خدا.
بهترین بنده خدا بودن.
نائل آمدن به مقام ایثارگرى.
فضیلت هجرت در راه خدااز مكه به مدینه.
فضیلت صبر و پایدارى درراه خدا.
2 ـ فضیلت خانوادگى:
فضیلت دختر بودن براىرسول خدا(صلى الله علیه وآله (
فضیلت داشتن مادرى چونخدیجه.
فضیلت داشتن همسر چونعلى(علیه السلام (
فضیلت داشتن فرزندان چونحسن و حسین(علیهما السلام (
فضیلت مادر بودن براىائمه و حضرت مهدى.
فضیلت مصداق بودن اهلالبیت
فضیلت داشتن عموى چونحمزه.
فضیلت اهل كساء بودن.
فضیلت كسى كه در شأنشآیات و سوره هاى زیادى نازل شده.
فضیلت شهادت تمامى خانوادهاش در راه خدا یا اسیر شدن در راه خدا.
فضیلت معصوم بودن خودش،پدرش، همسرش و فرزندانش.
3 ـ فضیلتهاى اجتماعى:
فضیلت اصلاح گرى و آگاهىدادن اجتماعى و دینى به مردم.
فضیلت همدردى و انفاقو ایثار به مردم.
فضیلت شاگرد پرورى.
فضیلت افشاگرى، و مبارزهبا منافقین، و منحرفین، با خط امامت معصوم.
فضیلت دفاع از نظام ىمبنى بر اصل امامت و ولایت.4
باید بدانیم كه این فضیلتهابه عنوان یك اصل، در زندگى فاطمه زهرا(علیها السلام) وجود داشت، امّا برخى از آنهادر وجود آن حضرت جلوه اى خاصى داشتند، كه ما در این گفتار به برخى از فضائل آن حضرتدر قرآن اشاره مى كنیم:
فضائل فاطمه (س) در قرآن
زهراء(علیها السلام) كوثراست
إنّا اعطیناك الكوثر،فصلّ لربّك وانحر، إنّ شانئك هو الأبتر. (كوثر، 108/); ما به تو كوثر(خیر و بركت فراوان)عطا كردیم. پس براى پروردگارت نماز بخوان و قربانى كن. و بدان دشمن تو قطعا بریده نسلو بى عقب است.
سوره كوثر در عین اختصاردر بردارنده اسرارى است كه حتى بزرگان ما نیز از دستیابى به آن ژرفناى او عاجز ناتوانند5 .
یكى از نامهاى مبارك فاطمهزهراء(علیها السلام) كوثر» است.
كوثر» بر وزن فَوعل»، به معناى خیر كثیر وفراوان» مى باشد. گستره معنایى این واژه چنان وسیع است كه مصادیق بى شمارى از جملهخیر بى نهایت» را شامل مى شود. در تفاسیر شیعه و سنّى معانى بسیارى براى كوثر» ذكرشده است كه همگى از مصادیق خیر كثیر» مى باشند; مصادیق چون:
1 ـ حوض و نهر كوثر در جنّت كه تعلق به پیامبردارد و مؤمنان به هنگامه ورود به بهشت از آن سیراب مى شوند.
2 ـ مقام شفاعت كبرى در روز قیامت.
3 ـ نبوت.
4 ـ حكمت و علم به حقایق اشیا.
5 ـ قرآن.
6 ـ كثرت اصحاب و پیروان.
7 ـ كثرت معجزات.
8 ـ كثرت علم و عمل
9 ـ كثرت معرفت در توحید.
10 ـ كثرت نعمت هاى دنیا و آخرت.
11 ـ نسل كثیر و ذریه فراوان كه در گذر زمان باقىبمانند، و بى تردید از این فراوانى ذریه و باقى ماندن نسل از وجود دختر والا گهر پیامبر،فاطمه زهرا(علیها السلام)، نشأت گرفته است6.
اما به عقیده بسیارى ازعلماى شیعه و پاره اى از اهل سنت، بارزترین مصداق كوثر» وجود نازنین حضرت زهرا(علیهاالسلام)مى باشد7.
طهارت زهراء(علیها السلام (
انما یرید الله لیذهبعنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا (احزاب، 33 / 33) ; خداوند فقط مى خواهد پلیدى وگناه را از شما اهل بیت دور كند و كاملاً شما را پاك سازد.
به شیوه گوناگون از طریقفریقین آمده است كه رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمودند: نزلت هذه الآیة فى خمسة:فى وفى علىّ و فاطمه، و حسن و حسین»; این آیه در مورد عظمت پنج تن نازل شده است: منعلى، فاطمه، حسن و حسین 8.
پس فاطمه (علیها السلام)طبق نزول این آیه از هر گونه رجس و گناه پاك است، و عصمت مطلق دارد.
از آنجاى كه اراده حقّتعالى بر این قرار گرفته است كه نبوّت و وصایت منصب خاصّ مردان باشد، اگر چنین نبودبه حضرت زهرا(علیها السلام) نیز عطا مى شد.
زهراء(علیها السلام) لیلةالقدر است
(حم، و الكتب المبین، إنّا انْزَلنه فى لیلةمّباركة إنّا كنّا منذرین، فیها یفرق كلّ أمر حكیم)(دخان، 44/1 ـ 4); سوگند به اینكتاب روشنگر، كه ما آن را در شبى پر بركت نازل كردیم; ما همواره انذار كننده بوده ایم،در آن شب هر امرى بر اساس حكمت (الهى) تدبیر و جدا مى گردد.
بنابر روایات متعدد ومعتبرى كه از ائمّه طاهرین(علیهم السلام) رسیده، حقیقت لیلة القدر به وجود فاطمه زهرا(علیهاالسلام)تفسیر شده است. از آن جمله، بیان نورانى امام موسى بن جعفر(علیه السلام) درتفسیر آیات آغازین سوره دخان مى باشد:
مردى نصرانى به خدمت امامموسى كاظم(علیه السلام) شرفیاب شد و در بین سؤالات متعدّدى كه بیان مى داشت تفسیر باطناین آیات را جویا شد:
امام در پاسخ فرمودند:اما حم»، محمّد(صلى الله علیه وآله) مى باشد و كتاب مبین»، على(علیه السلام) مى باشد.و امام اللّیلة»، فاطمه(علیها السلام)مى باشد 9.
آرى، حقیقت لیلة القدر،وجود یگانه زهراست.
انفاق زهراء(علیها السلام (
ان الابرار یشربون منكاس كان مزاجها كافورا، عینا یشرب بها عباد الله یفجرونها تفجیرا، یوفون بالنذر ویخافونیوما كان شره مستطیرا، ویطعمون الطعام على حبه مسكینا ویتیما واسیرا، انما نطعمكم لوجهالله لانرید منكم جزاء ولاشكورا، انا نخاف من ربنا یوماً عبوسا قمطریرا، فوقاهم اللهشر ذلك الیوم ولقاهم نضرة وسرورا، وجزاهم بما صبروا جنة وحریرا (دهر، 76/5 ـ 12); به یقین ابرار (و نیكان) از جامىمى نوشند كه با عطر خوشى آمیخته است، از چشمه اى كه بندگان خاصّ خدا از آن مى نوشند،و از هر جا بخواهند آن را جارى مى سازند، آنها به نذر خود وفا مى كند، و از روزى كهشر و عذابش گسترده است مى ترسند، و غذاى (خود) را با اینكه به آن علاقه (نیاز) دارند،به مسكین» و یتیم» و اسیر» مى دهند، (و مى گویند:) ما شما را بخاطر خدا اطعام مىكنیم، و هیچ پاداش و سپاسى از شما نمى خواهیم، ما از پروردگارمان خائفیم در آن روزىكه عبوس و سخت است. (بخاطر این عقیده و عمل) خداوند آنان را از شرّ آن روز نگه مى داردو آنها را مى پذیرد در حالى كه غرق شادى و سرورند. و در برابر صبرشان، بهشت و لباسهاىحریر بهشتى را به آنها پاداش مى دهد.
به اتفاق اهل سنت اینآیات در شأن، فاطمه(علیها السلام) على و حسن و حسین(علیهم السلام) نازل گردیده و مادر اینجا فقط اكتفا به عبارت زمخشرى مى نماییم در كشاف در تفسیر سوره هل اتى ص 239از ابن عباس روایت كرده كه حضرت امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) مریض شدند، رسولخدا(صلى الله علیه وآله) با جماعتى به عیادت آمدند آن حضرت به على(علیه السلام)فرمودند:یا على اگر نذرى براى شفاى فرزندان خود بنمایى مناسب است. آن حضرت با فاطمه زهراء وفضه خادمه نذر كردند كه هر گاه آن دو بزرگوار صحت یافتند، سه روز روزه بگیرند، چونشفا یافتند چیزى در خانه نبود، امیر المؤمنین به نزد شمعون خیبرى یهودى آمد و سه صاعجو قرض گرفت. فاطمه آن را آرد كرد. پنج قرص آن را طبخ نمود. وقت افطار مسكینى در خانهآمد و سؤال نمود. امیر المؤمنین نان خود را به سائل داد. فاطمه زهراء و حسن و حسینو فضه خادمه با امیر المؤمنین اقتدا كردند و همگى نان خود را به سائل دادند و با آبافطار كردند.
شب دوم چون خواستند افطار كنند، یتیمى در خانهآمد و سؤال كرد. هر پنج نفر نان خود را به سائل دادند و با آب افطار كردند.
و همینطور شب سوم هر پنجنفر نان خود را به اسیرى دادند و با آب افطار كردند. چون صبح روز سوم شد امیر المؤمنین(علیهالسلام)دست حسنین را گرفت و به خدمت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) آمدند. رسول خدا(صلىالله علیه وآله)از دیدار آنها سخت شكسته خاطر گردید، به خانه فاطمه آمد، آن مخدره رادر محراب عبادت دیدند كه شكم او به پشت خشكیده و دیده هاى حق بینش به گودى فرو رفتهاست. در آن حال جبرئیل نازل شد و عرض كرد: هنیأ لك یا رسول اللّه خذ هذه السورة» سپسسوره هل اتى را بر او قرائت كرد10.
عامه و خاصه روایت كردندكه این آیات در شأن فاطمه(علیها السلام) و على و حسنین نازل گردیده است.
به ادامه مطالب مراجعه شود
درباره این سایت